Các thuật ngữ, định dạng video, audio thông dụng...

Nếu 5, 10 năm trước đây thôi, các đĩa DVD có định dạng (VOB, MPEG 2)
với độ phân giải (720×480) còn chiếm địa vị độc tôn trong làng giải trí
phim ảnh.

Nhưng một vài năm trở lại đây, nó phải lùi bước trước sự xâm lăng thị
trường như vũ bão của phim HD, HDTV và đĩa BluRay (BR disk) với độ nét
cao(HD) lên đến 1920×1080 hay 1080p .

Nếu bạn là người ưa thích tải phim HD (độ nét cao), nhạc lossless có
đầy trên mạng chắc sẽ hoa mắt trước vô số định dạng và nhiều thuật ngữ
viết tắt của chúng.

Vậy không có gì thừa nếu bạn biết thêm về các chữ viết tắt ấy thật rành
rẻ nhằm chọn lựa đúng dạng file nào tốt nhất mới nên tải về để khỏi phí
công chờ đợi.

I) Các thuật ngữ chung dành cho phim video HD,SD (standard definition: không HD):

Với sự bùng nổ của máy tính và internet, nhu cầu trao đổi thông tin
giữa các nước ngày càng cấp thiết hơn, mọi người đều thấy còn bất tiện
khi phải cần upload cả DVD hay đĩa Bluray qua mạng do kích thước của
chúng quá lớn hàng GB (4-40GB).

Vì thế, rất nhiều nhóm nghiên cứu, cũng như các tổ chức đã nghiên cứu
ra nhiều thuật toán khác nhau nhằm nén các file video, âm thanh lại từ
phiên bản gốc BluRay, HDTV, DVD mà vẫn giữ được chất lượng ở mức cao
nhất. Đó là vai trò chính của các CODEC đang có trên mạng hiện nay.

1) Thế CODEC là gì? CODEC là từ rút gọn từ (COmpressor/DECcompressor), còn được gọi thuật giải (nén và giải nén).

MPEG 4 (Moving Picture Experts Group-4) coi như một CODEC hàng đầu,
thông dụng nhất hiện nay, còn biết như chuẩn nén hình ảnh, âm thanh có
độ bit rate thấp. MPEG-4 còn được chia nhiều nhóm phụ như sau:
- Phần hình ảnh video MPEG-4 hay Advanced simple profile (ASP) với 2 CODEC thông dụng là DivX, XviD.

- Phần âm thanh audio MPEG-4 hay sử dụng AAC (Advanced Audio Coding) hỗ trợ cho video như MP3, AAC.

- Chuẩn mã hoá video MPEG-4 Advanced Video Coding (AVC) mới tiên tiến nhất dùng trong các phim HD hiện nay, chính là CODEC H264.

a) DivX(Digital Video Express), codec nổi tiếng từ lâu trong nhóm
MPEG-4. Chất lượng coi như gần bằng MPEG 2 nhưng kích thước nhỏ chỉ
bằng một nữa..

b) XviD (viết ngược lại Divx): cũng là một CODEC MPEG 4. XviD kết hợp
hài hoà giữa tốc độ, chất lượng, có khả năng tuỳ biến cao, là một ASP
codec được giới chuyên môn đánh giá cao nhất.

Xvidcó thể nén file video được lưu trữ dưới dạng .AVI, .OGM, .MP4 hay
nhiều dạng khác. XviD cơ bản được coi như giống DivX nhưng cho chất
lượng tốt hơn nhiều.

c) H264 hay Advanced Video Coding (AVC): một loại codec cao cấp nhất,
khả năng nén các tín hiệu HD-DVD hay Bluray cựa mạnh thành một file có
dung lượng nhỏ lại, chỉ bằng một nửa từ 5-20GB có độ phân giải rất cao
1080p hay 720p.

Hỗ trợ cho CODEC(H264) là một encoder mã nguồn mở, có tên là x264 (chính là từ thường ghi kèm trong tên các phim HD):

Td: Robocop.1987.1080p.BluRay.x264-FSiHD.E.mkv

2) Các định dạng file video:Các định dạng video phổ biến nhất hay gặp khi dùng máy tính để xem phim, đấy là AVI, MKV, x264, MP4…

a) AVI và MKV là gì? chúng coi như là các đồ chứa (container): loại
dạng file có thể lưu trữ cùng lúc nhiều thông tin video/audio khác nhau.

- AVI: (Audio Video Interleave), định dạng Video phổ biến. nhất của
DIVX, XVID. Nhược điểm của file AVI là không thể chứa được âm thanh
AAC, Vorbis và nhiều loại khác nữa.

Định dạng video này hoàn toàn tương thích tốt trogn mọiWindows,còn đượcMicrosofthỗ trợ.

- MKV: từ viết tắt của “Matroska Video”, dạng file đa năng nhất hiện
nay, rất phổ biến cho các phim HD, do hỗ trợ rất nhiều audio video&
subtitle stream nên play được ở nhiều chế độ video, âm thanh và phụ đề
khác nhau.

Chất lượng hình ảnh và âm thanh của từng file MKV hoàn toàn tuỳ thuộc loại codec của video, âm thanh mà nó chứa trong đó.

Container loại cũ phổ biến nhất là AVI, MPEG (.mpg, mpeg), Quicktime (.mov), Real (.rm), wmv, MP4 (.mp4).

b) Các dạng chứa file(container) khác thật mới nữa như là TS, TP ,
MPEG-TS, hay M2T (đều là các Transport stream). Nhiều phim ca nhạc Hàn
HDTV rất hay dùng dưới dạng TS, TP do hỗ trợ nhiều file video, audio
trong đó có cả H264 hay MPEG 2, âm thanh Mp3 và AC 3.

Nhưng 2 file này thật khó xử lý khi cần trích xuất hay cắt nối không dễ
dàng như MKV. Phải có công cụ riêng như TS mixer, mới trích xuất được
riêng phần video audio hay thay đổi lại gì được.

c) WMV: (WindowsMediaVideo) dạng phim nén được phát triển, sở hữu của
Microsoft. Ngoài khả năng tương thích tốt với các phần mềm chơi nhạc,
WMV còn được chơi trực tuyến thông qua Internet.

d) MP4: Lợi thế chính của MP4 là dung lượng lưu trữ khá nhỏ so với
MPEG-2,.được dùng nhiều vào các thiết bị cấm tay như Ipod, điện thoại
di động.

e) MTS, M2TS cũng có định dạng HD (

CODEC H 264) được ghi trong các may quay phim như Sony, Canon, Panasonic.

Lưu ý riêng dạng M2TS chính là định dạng căn bản của các đĩa Blu Ray gốc.

f) AVCHD(Advanced Video Codec High Definition) là dạng thu HD hay SD
được dùng trong các máy quay phim, đều tựa trên nền tảng nén CODEC
H.264/MPEG-4 .Âm thanh được nén dưới dạng (Dolby AC-3).

II)So sánh các thuật ngữ viết tắt thường dùng (TV rip, DVD rip, BR rip HD rip):

1) TVRip: bản thu nhỏ nén (rip) video, audio từ TV.

2) DVDRip: bản rip của đĩa DVD

3) HD-rip có thể từ nhiều nguồn khác nhau không chỉ Bluray mà còn là HDDVD, HDTV.

4) BD rip và HDTV rip: những bản rip từ đĩa Blu Ray hoặc HDTV chất
lượng hình ảnh âm thanh cao hơn DVDrip nhiều (1080p hay 720p) nhưng
bù lại là dung lượng rất cao, khoảng 5-30GB/ phim.

BDRip thường có dạng MKV nhưng đôi lúc nó lại có dạng chuẩn như M2TS.

Hiện nay, giới sản xuất HDDVD đã buông tay vì không sao cạnh tranh với đĩa BluRay cực nét, âm thanh cũng cực chuẩn..

4) m-HD hay mini-HD: m-HD thường được rip lại từ một bản HDrip 720P
nhưng đã lược bớt các nội dung không cần thiết, âm thanh, hình ảnh còn
khá tốt. Dung lượng trung bình khoảng từ 1.5GB-6GB, cũng được lưu dưới
dạngfile .mkv.

5) nHD:dạng riêng chất lượng cao hơn m-HD nhưng thấp hơn HD. Bản thân
nHD cũng rip từ Bluray nhưng dùng bitrate thấp hơn HD nhiều.

III) So sánh thuật ngữ tắt kèm theo các phim tải về trên mạng:

1) CAM: Dạng ghi bằng máy quay ngay trong rạp chiếu phim. hình ảnh và
âm thanh khá tồi, có nhiều tạp âm(cười, tiếng nói của khán giả); hình
ảnh mờ do rung (nếu máy quay không có giá đở )

2) TELESYNC (TS): giống bản CAM dù có bộ thu âm ngoài nhưng còn nhiều tạp âm trong rạp .

3) SCREENER (SCR): bản sao chép vào băng VHS, nhằm quảng cáo.

4) DVD-SCRENNER (DVDScr): Giống như screener, nhưng được ghi lại từ DVD

5) WORKPRINT (WP): WP là bản nháp của phim chưa hoàn thành

6) INTERNAL: bản dùng nội bộ. có chất lượng thấp

7) WS:Wide screen,FS: Full screen

IV)So sánh thuật ngữ dùng cho âm thanh:

Giờ này, dân chơi nhạc không còn mặn mà tải MP3 như những năm trước
đây mà là đi tìm nơi nào chứa nhạc lossless, có đuôi chung là FLAC..

FLAC với độ suy hao rất thấp (Lossless) chuẩn nén này có thể nén nhỏ
một file audio đuôi Wav lại còn 1/3 mà chất lượng âm thanh gần như
không suy hao .
Sự tiện lợi của Lossless đó chính là khả năng chia sẻ các file nhạc với
mọi người mà vẫn giữ gần như nguyên vẹn (Lossless) chất âm như bản gốc.
Vậy các từ âm thanh như uncompressed, lossy và lossless khác nhau ra
sao?

1) Uncompressed với 2 định dạng thường thấy nhất là WAV và PCM(
pulse-code modulation), trích ra từ đĩa CD audio nhưng không nén gì
cả, giữ chất lượng âm thanh gốc..

2) Lossy Điển hình là dạng MP3: Chúng được nén lại từ âm thanh gốc
(CDA hay WAV) với kích thước file thật nhỏ khoảng (1/10 WAV) bằng một
thuật toán đặc biêt. bỏ đi một số tần số mà tai người thường khó nhận
biết.

Như vậy file nén MP3 có kích thước rất nhỏ với chất lượng âm thanh thua sút một chút nhưng dữ liệu thì sai khác hoàn toàn

MP3 hay WMA, ACC đều là loại âm thanh nén Lossy compression (hay loại nén mất dữ liệu)

Uu điểm chính của nhạc MP3 là file thật gọn nhẹ ,có thể chứa được nhiều
bài hơn trên cùng một dung lượng, rất tiện cho việc đem đi, điện thoại
di động, PDA, Ipod.

3) Lossless là loại âm thanh trích xuất nhằm thu được một file nhỏ hơn trong file gốc nhưng vẫn giữ được chất lượng như ban đầu

Điển hình là 2 dạng FLAC hay APE( Monkey’s audio): FLAC viết tắt của
Free Lossless Audio Codec, nén âm thanh tốt nhất, rất phổ biến hiện nay
trên mạng.

Lossless cũng được nén từ âm thanh gốc nhưng thuật toán nén khác hẳn so
với MP3: File nén lossless có kích thước chỉ còn bằng khoảng 1/2 – 1/3
file gốc nhưng lại không khác về mặt dữ liệu so với file gốc.